Ιδιωτικοποίηση-διάλυση, αυταρχισμός-γραφειοκρατία για την ψυχική υγεία και την απεξάρτηση
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εκτιμώντας ότι πολιτικά δεν έχει κάποιο αντίπαλο, ούτε στη θεσμική σφαίρα, ούτε ως κοινωνική αντιπολίτευση, προσπαθεί να περάσει ότι πιο καταστροφικό και αντιδραστικό έχει στο πρόγραμμά της προς εξυπηρέτηση του ελληνικού Κεφαλαίου. Έτσι μαζί με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, το νέο αντιδραστικό σωφρονιστικό κώδικα αποφάσισε να διαλύσει την ψυχική υγεία και το δίκτυο δομών απεξάρτησης. Δεν απορούμε, οι ψυχικά πάσχοντες και οι τοξικοεξαρτημένοι συνάνθρωποί μας θεωρούνται «άχθος αρούρης», τόσο για την παραγωγικότητα του Κεφαλαίου, όσο και ως κόστος για το κοινωνικό κράτος.
Η κυβερνητική κατεύθυνση του νόμου για το «νέο ΕΣΥ», δηλαδή η κατάργηση-συγχώνευση νοσοκομείων και η μεταβίβαση όλων των υπηρεσιών στο ιδιωτικό κεφάλαιο, απογειώνεται στην περίπτωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των δομών απεξάρτησης με τον ευφημισμό της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Όπως το θέτει το νομοσχέδιο, θα έχουμε τη «μεταφορά, κατάργηση, συγχώνευση των ήδη υφιστάμενων υπηρεσιών», δημιουργώντας το Εθνικό Δίκτυο Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ, ανά περιφέρεια ΠΕΔΥΨΥ). Ένα δίκτυο ιδιωτικών κλινικών και ιδιωτών επαγγελματιών στον τομέα της ψυχικής υγείας. Αποτέλεσμα η κατάργηση των δύο ψυχιατρικών νοσοκομείων (ΨΝΑ, ΨΝΘ), ενώ ταυτόχρονα έχουμε την ενσωμάτωση των κοινοτικών μονάδων ψυχικής υγείας (στο βαθμό που ήταν στελεχωμένες) στην πρωτοβάθμια υγεία (συγχώνευση δηλαδή στα υπάρχοντα κέντρα υγείας) κι από και πέρα τα περιστατικά ή θα παραπέμπονται για νοσηλεία ή σε ιδιώτες ψυχιάτρους. Το επονομαζόμενο ψυχιατρικό επιτελικό κράτος αφορά τη δημιουργία μιας Διεύθυνσης Ιατρών και Λοιπών Επαγγελμάτων Ψυχικής Υγείας, η οποία θα βγάζει εφημερίες, θα συνεργάζεται με το ΕΚΑΒ ώστε να γίνονται οι διακομιδές από κλινική σε κλινική, θα κάνει παραπομπές τις ακούσιες νοσηλείες, χωρίς την πρόσβαση στο δίκτυο των κοινωνικών υπηρεσιών.
Όλα αυτά αποτελούν το αφήγημα περί αποϊδρυματοποίησης/αποασυλοποίησης. Αντιστροφή της πραγματικότητας από την κυβερνητική έπαρση κι αναλγησία, καθώς όσα περιστατικά θα στέλνονται από τα υποστελεχωμένα κέντρα υγείας στην ιδιωτική ψυχική υγεία κι από κει όταν δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν βραχυπρόθεσμα ή όταν απορρίπτονται, θα στοιβάζονται σε δημόσιες «κλινικές δυσίατων περιστατικών (μέσης διάρκειας νοσηλείας)», «κλινικών μέσης ασφάλειας (κλειστών)», «οικοτροφείων κλειστών για τους προερχόμενους από κλινικές δυσίατων» και «κλινικές μακράς νοσηλείας». Με άλλα λόγια ιδρύματα-αποθήκες ψυχών. Ταυτόχρονα προβλέπεται η «ανάπτυξη αυτόνομων ψυχιατροδικαστικών κλινικών» σε Αθήνα, Λάρισα, Πάτρα, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη για τους/τις ασθενείς που έχουν κριθεί θεσμικά ως «βίαιες περιπτώσεις» ή όσους/ες κρίνει η εκάστοτε δομή ως «ιδιαίτερα διαταραγμένα» περιστατικά.
Ξεκάθαρο είναι από τα παραπάνω ότι οι εργασιακές συνθήκες των εργατ(ρι)ών στην ψυχική υγεία θα επιδεινωθούν περαιτέρω, καθώς θα γίνουν πιο επισφαλείς λόγω των μετακινήσεων/συγχωνεύσεων, ενώ το νομοσχέδιο αναφέρεται μόνο σε συμβάσεις ορισμένου χρόνου για να καλύψει τις ελλείψεις που εκείνο θεωρεί ότι υπάρχουν.
Αντίστοιχες στοχεύσεις στον τομέα της απεξάρτησης, όπου γίνεται λόγος για τροποποίηση και κατάργηση των υφιστάμενων δομών, με το μόνιμο προσωπικό τους να μεταφέρεται στην Υγειονομική Περιφέρεια. Μέσα στο ΕΔΥΨΥ εντάσσεται κι ο Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), ο οποίος είναι ένα ΝΠΙΔ που εμπεριέχει πλέον συγχωνευμένες τις δομές ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18 Άνω. Θα έχει μεν κρατική επιχορήγηση αλλά θα στηρίζεται σε «δωρεές, κληρονομιές, κληροδοτήματα, εισφορές και επιχορηγήσεις από τρίτους». Αυτό θα καθορίζει τους όρους λειτουργίας και τα θεραπευτικά πρωτόκολλα όσων υπηρεσιών απομείνουν υπό τη σκέπη του. Δεν υπάρχει αναφορά στο νομοσχέδιο σε «στεγνά» προγράμματα, παρά μόνο σε προγράμματα υποκατάστασης και μείωσης της βλάβης, στην «εποπτευόμενη χρήση» (παροχή αποστειρωμένης σύριγγας), αλλά όχι στη λεγόμενη «δουλειά στους δρόμους». Τα «στεγνά» προγράμματα απεξάρτησης λοιπόν θα είναι προνόμιο όσων απευθυνθούν σε ιδιωτικές κλινικές.
Μαζί με την ιδιωτικοποίηση, τη διάλυση των δομών απεξάρτησης συμβαδίζει ο κρατικός αυταρχισμός, καθώς στο επιστημονικό συμβούλιο του ΕΟΠΑΕ θα συμμετέχει ψυχίατρος ή ψυχολόγος της Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ θα διαθέτει το δικό της «Πληροφοριακό Σύστημα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Θεραπευτικής Διαχείρισης» για το συνεχή έλεγχο των (συρρικνωμένων-υποχρηματοδοτούμενων) δομών και κυρίως των χρηστών των αντίστοιχων υπηρεσιών.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι δέκτες των παραπάνω αλλαγών θα είναι άνθρωποι καθημερινοί, που δεν θα έχουν το προνόμιο πρόσβασης σε ιδιωτικές κλινικές, άνθρωποι περιθωριοποιημένοι ήδη, το πιο αδύναμο κοινωνικά κομμάτι της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα επίθεση δέχονται οι εργάτ(ρι)ες στην ψυχική υγεία και στις δομές απεξάρτησης και πρόνοιας, με όλες αυτές τις συγχωνεύσεις και ιδιωτικοποιήσεις, τόσο στο αν θα συνεχίζουν να εργάζονται, όσο και με ποιους όρους και με ποια θεραπευτική σχέση με τους ανθρώπους που θα έχουν ανάγκη. Το εργατικό-υγειονομικό κίνημα, πιάνοντας και το νήμα της τελευταίας 48ωρης απεργίας στο ΕΣΥ, δεν έχει άλλη επιλογή από το να σηκώσει το γάντι και να προχωρήσει σε απεργιακές κινητοποιήσεις.
Η κλαδική ένωση υγείας της Αναρχοσυνδικαλιστικής Πρωτοβουλίας Ροσινάντε θα στηρίξει κάθε κινητοποίηση ενάντια στο νέο νομοσχέδιο.
