Αν και ο κρότος που έκανε το κλείσιμο του «Ελεύθερου Τύπου» δημιούργησε ευρύτερη αίσθηση, το γεγονός είναι κάθε άλλο παρά μεμονωμένο. Το γαϊτανάκι των απολύσεων τραβάει καιρό στη βιομηχανία των ΜΜΕ και είναι μεγάλο. Λίγες εβδομάδες πριν τον Ελεύθερο Τύπο είχε βάλει λουκέτο ο ραδιοσταθμός «Ξένιος». Είχε προηγηθεί το κλείσμο της εφημερίδας Derby, η οποία επανεκδόθηκε με πρωτοβουλία των διευθυντών της, το μπαράζ των «εθελούσιων» στον Alpha, ενώ σχεδόν σε όλες τις μεγάλες εφημερίδες ο ρυθμός απολύσεων τους τελευταίους μήνες αγγίζει κατά μέσο όρο τη μία την εβδομάδα ανά έντυπο. Ας μην ξεχνάμε ότι μερικούς μήνες νωρίτερα ο μεγαλοεργολάβος Μπόμπολας είχε προαναγγείλει 100 απολύσεις στο «Έθνος», ενώ μετά το λουκέτο στον «Ελεύθερο Τύπο» ανακοινώθηκαν 50 απολύσεις στον ΑΝΤ1.
Είναι συχνά δύσκολο να κερδηθεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης για της απολύσεις στον Τύπο, εξαιτίας της κάκιστης φήμης που έχει αυτός στην κοινωνία. Εδώ γίνεται ένα μεγάλο λάθος. Ο κόσμος φαντάζεται ότι οι απολύσεις αφορούν μεγάλους, μικρούς ή κατά φαντασίαν «πρετεντέρηδες», που στη χειρότερη περίπτωση θα βρούν κάπου αλλού έναν παχυλό μισθό ή θα τρώνε και θα πίνουν με την αποζημίωση του αφεντικού. Κατ’ αρχήν είναι σημαντικό να πούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των απολύσεων δεν αφορά δημοσιογράφους. Πρόκειται για τεχνικούς, γραφίστες, σελιδοποιούς, δακτυλογράφους και κλητήρες παντός είδους. Αλλά ακόμα κι όταν πρόκειται για δημοσιογράφους, οι απολύσεις αφορούν εκείνο το κομμάτι που αμοίβεται με 900 ή 1000 ευρώ και βέβαια το πολύ διαδεδομένο κομμάτι των «μπλοκάκηδων», δηλαδή εκείνων που δεν έχουν καν σύμβαση και αμοίβονται ως «συνεργάτες» με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών.
Στο συνδικαλιστικό πεδίο ο χώρος των ΜΜΕ είναι ένας εξαιρετικά δύσκολος και αντιφατικός χώρος. Σε ό,τι έχει να κάνει με την επίσημη εκπροσώπηση, η κατάσταση δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Τα σωματεία είναι διασπασμένα και σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι καν σωματεία. Η ΕΣΗΕΑ αποκλείει βάσει καταστατικού τους επισφαλείς εργαζόμενους και απαιτεί από τα νέα μέλη 5 χρόνια συνεχούς εργασίας με μισθολόγιο, ολοκλήρωση στρατιωτικών υποχρεώσεων (!), ελληνική ιθαγένεια (!!) και εξετάσεις (!!!). Την ίδια στιγμή έχει ορθάνοιχτες της πύλες της σε εκδότες, εργολάβους και τηλεστάρ των συμβολαίων με 6 μηδενικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόεδρός της είναι ο… Σόμπολος, αν και μετά τις τελευταίες εκλογές η απερχόμενη διοίκηση έχασε την πλειοψηφία. Για αρκετές παρατάξεις, το να παραμείνει η «αδερφότητα» κλειστή στους επισφαλώς εργαζομένους είναι κεντρικό ζήτημα.
Από την άλλη, οι αντιστάσεις που αναπτύσσονται στον χώρο δεν είναι λίγες. Η κατάληψη του City δεν είναι πρωτοεμφανιζόμενο φαινόμενο, έχουν προηγηθεί ανάλογες κινητοποιήσεις στον Flash και –κυρίως– στον Planet. Επίσης, η γιγάντωση της επισφάλειας έχει ριζοσπαστικοποιήσει πλατιά τμήματα του κλάδου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΕΣΗΕΑ είναι το μόνο κλαδικό σωματείο που κατελήφθη τον περασμένο Δεκέμβρη, ενώ δεν λείπουν οι απόπειρες για συγκρότηση ξεχωριστού σωματείου και οι συνελεύσεις. Ακόμα και η αριστερη συνδικαλιστική πτέρυγα της ΕΣΗΕΑ είναι κατά τεκμήριο «ριζοσπαστικότερη» (και ισχυρότερη) των αντίστοιχων της ΓΣΕΕ, αν και η μονομανία της να «αλώσει» την ΕΣΗΕΑ (τα ποσοστά της κινούνται συνολικά κοντά στο 50%) την οδηγεί συχνά σε φοβία απέναντι στις εξωθεσμικές παρεμβάσεις.
Η άμεση κήρυξη απεργίας την ημέρα που ανακοινώθηκε το κλείσιμο του Ελεύθερου Τύπου, οι μαζικές συνελεύσεις που την ακολούθησαν, η δραστηριοποίηση εξωθεσμικών πρωτοβουλιών (όπως η Συνέλευση που συγκροτήθηκε μετά το κλείσιμο της κατάληψης της ΕΣΗΕΑ), επιτρέπουν την αισιοδοξία ότι μπορεί να οργανωθεί με καλούς όρους η αντίσταση στην εργοδοτική επίθεση. Με δεδομένη την επιθετικότητα των εκδοτών, αυτό που πρέπει στην πράξη να προετοιμαστεί αυτή τη στιγμή είναι μια 48ωρη ή 72ωρη απεργία, που να μπλοκάρει την έκδοση των κυριακάτικων φύλλων. Ακόμα κι αν αυτό οδηγήσει σε εργοδοτικό λοκ-άουτ, ο κλάδος πρέπει να είναι έτοιμος να το αντιμετωπίσει γιατί μόνο η νίκη σε μια κατά μέτωπο σύγκρουση μπορεί να αλλάξει αυτή τη στιγμή τους συσχετισμούς στον Τύπο. Ταυτόχρονα, πρέπει να δοθεί στο εσωτερικό των σωματείων με όρους ειλικρίνειας η αραχνιασμένη μάχη για το Ενιαίο Συνδικάτου Τύπου, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των εργαζομένων στον Τύπο ανεξαρτήτως ειδικότητας και εργασιακής σχέσης και θα αντικαταστήσει τις σημερινές συντεχνίες των Σόμπολων και των εργολάβων.
Γιάννης ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ
