Σωματεία παντού, συμβάσεις πουθενά
Ο κλάδος της τέχνης και του θεάματος βγαίνει από μια πολύ δύσκολή περίοδο που δημιουργήθηκε στην πανδημία του covid-19. Όμως, αυτό το διάστημα ανοίξανε στον κλάδο όλες μας οι ξεχασμένες διεκδικήσεις, συσπειρώθηκαν οι εργαζόμενοι/ες και πολύς νέος κόσμος γράφτηκε στα σωματεία του. Παράλληλα με αυτό, αναδείχθηκαν τα προβλήματα τις συνδικαλιστικής εκπροσώπησης και αυτός ήταν ο λόγος που, όπως άνοιξαν πολλά ζητήματα, έτσι και έκλεισαν.
Οι θέσεις μας για τον κλάδο
Πρόκειται για ένα κλάδο όπου, είτε μιλάμε για τα «τεχνικά» είτε για τα «δημιουργικά» επαγγέλματα, χαρακτηρίζεται από μαύρη εργασία, συνήθως μπλεγμένα ένσημα, χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας, και φυσικά χωρίς προσαύξηση σε υπερωρίες και νυχτερινές βάρδιες. Φυσικά, για εμάς δεν πρέπει να υπάρχει κανένας διαχωρισμός μεταξύ τεχνικών και δημιουργικών επαγγελμάτων, καθώς όλοι κι όλες μαζί συντελούμε στο να παραχθεί ένα τελικό έργο κι αξίζουμε την ίδια αντιμετώπιση από την εργοδοσία αλλά και το κοινό. Ο διαχωρισμός μεταξύ «χειρωνακτικής» και «πνευματικής» εργασίας είναι επίπλαστος και διασπά την εργατική τάξη.
Η τάση των αφεντικών να ψάχνουν «μπλοκάκηδες», με το πρόσχημα ότι είμαστε «ελεύθεροι επαγγελματίες» ενώ ξεκάθαρα πρόκειται για εξαρτημένη εργασία, είναι ο θλιβερός κανόνας. Σκοπός τους είναι να μας κατονομάσουν ως «συνεργάτες» ώστε να γλιτώσουν εισφορές και συμβάσεις, πλήττοντας έτσι τα εργασιακά μας δικαιώματα. Ενώ αυτό μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να συμφέρει κάποιο κόσμο, θα πρέπει να είναι στην ευχέρεια των εργαζομένων το αν θα ανοίξουν χαρτιά ή όχι, χωρίς να δημιουργείται κι άλλος ανταγωνισμός ανάμεσα στις/στους εργαζόμενες/ους.
Ένα αγκάθι στους/στις ηθοποιούς και τους μουσικούς είναι οι απλήρωτες πρόβες, όπου η πολύωρη προετοιμασία για την παράσταση/συναυλία δεν αμείβεται αφού εκείνη τη στιγμή δεν κόβονται εισιτήρια, ενώ προφανώς ο θίασος δίνει κομμάτι του χρόνου του και της εργατικής του δύναμης. Είναι πάγια θέση μας ότι από την στιγμή που μπαίνουμε σε έναν εργασιακό χώρο προκειμένου να κερδοσκοπήσει μια επιχείρηση θα πρέπει να αμείβεται ο χρόνος μας, είτε είναι πρόβα, ή δοκιμαστικό, είτε είμαστε στην αναμονή – όπως συμβαίνει σε κάθε δουλειά. Οτιδήποτε άλλο είναι μια δικαιολογία των αφεντικών με σκοπό να εξασφαλίσουν απλήρωτες ώρες δουλειάς.
Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας φαίνονται σα ξεχασμένο αίτημα για τους παλιούς, ενώ οι νέοι εργαζόμενοι συχνά δεν έχουν ιδέα τι σημαίνει. Για εμάς παραμένει ένας κύριος στόχος το να εξασφαλίσουμε σύμβαση, όχι μόνο για τον μισθό, αλλά και για τα ωράρια και την ένταση της εργασίας. Σκοπός είναι η πλήρης ασφάλισης και φυσικά βαρέα κι ανθυγιεινά ένσημα για το «τεχνικό» κομμάτι στο οποίο έχει φορτωθεί όλη η «χειρωνακτική» δουλειά επί σκηνής. Θέλουμε οριοθέτηση του χρόνου εργασίας (άρα και των προβών), μέχρι 5 ώρες ημερησίως, λόγω του εξαντλητικού της φύσης της δουλειάς μας.
Τα μεγάλα πολιτιστικά ιδρύματα των εφοπλιστών, που έβγαλαν έργο μέσα στις καραντίνες όσο η πλειονότητα του κλάδου ήταν άνεργη σπίτι της, είναι μια απόδειξη ως προς το γιατί χρειάζεται να οργανωθούμε συλλογικά. Όπως και σε κάθε κλάδο, το καθεστώς υπενοικίασης υπάρχει απλά ώστε να διαχειρίζεται μια εργολαβική με δικούς της όρους τις/τους εργαζόμενες/ους, διασπώντας περαιτέρω τον εργασιακό μας χώρο, συνάπτοντας διαφορετικές συμφωνίες από αυτές που θα είχαμε, αν διαπραγματευόμασταν κατευθείαν με τα ιδρύματα. Από την πρώτη μας μέρα αγωνιζόμαστε για να πάψουν οι υπενοικιάσεις και να υπάρξει άμεση πρόσληψη όλων των εργαζομένων από το ενδιαφερόμενο ίδρυμα.
Σε έναν μεγάλο βαθμό, το πρόβλημα ξεκινάει από την εκπαίδευση. Η καλλιτεχνική εκπαίδευση στην Ελλάδα, είναι ως επί το πλείστο ιδιωτική. Οι καλλιτεχνικές σχολές δεν υπάγονται καν στο Υπουργείο Παιδείας αλλά στο Πολιτισμού. Είναι πάγιο αίτημα του κλάδου, η καλλιτεχνική εκπαίδευση να γίνει δημόσια και δωρεάν, να σταματήσουμε έτσι την τόση αυθαιρεσία που προκύπτει από την έλλειψη οποιασδήποτε συνδικαλιστικής δράσης μέσα στις σχολές (μιας και λειτουργούν ως επιχειρήσεις και όχι ως εκπαιδευτικά ιδρύματα). Να σταματήσει με αυτόν τον τροπο, ο αποκλεισμός της τάξης μας. Όπως επίσης απαιτούμε και την άμεση αλλαγή υπαγωγής από το Πολιτισμού στο Παιδείας.
Τέλος, έχουμε χρέος να απαντήσουμε στον κανιβαλισμό των αφεντικών και του σταρ σύστεμ με μια ελευθεριακή κουλτούρα, αντικαπιταλιστική, που δεν πατάει σε πτώματα συναδέλφων, δε γλείφει τα αφεντικά, και δε φέρεται στις/στους «τεχνικούς» λες κι είναι δούλες/οι. Καλούμαστε να παράξουμε συλλογικά μια κουλτούρα που προστατεύει και δεν γεννάει θύτες και θύματα.
Όλα αυτά δε θα μπορέσουν να επιτευχθούνε όσο συμβιβαζόμαστε με τους διαχωρισμούς που μας επιβάλλουν και εμείς τους πολλαπλασιάζουμε. Μόνη λύση είναι ένα ενιαίο κλαδικό σωματείο, για όλους κι όλες, είτε στο «τεχνικό» είτε στο «δημιουργικό» κομμάτι.
Όχι στην υποκατάσταση του σωματείου από το ΔΣ
Αυτό το διάστημα το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, έπαιξε πρωταγωνιστικό στο θέμα του #metoo. Από τη μεριά μας,φυσικά και θέλουμε το σωματείο να βρίσκεται δίπλα στις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους που έχουν πέσει θύματα της οποιασδήποτε μορφής βίας. Καλώς, λοιπόν, το σωματείο βρέθηκε μπροστά και προσπάθησε να λειτουργήσει για τα θύματα, ως ο ασφαλής χώρος για να μιλήσουν και να καταγγείλουν. Όμως η διοίκηση του ΣΕΗ μάλλον θεώρησε πως το σύνολο του σωματείου αποτελείται από τις έδρες του ΔΣ, κι όχι την Γενική Συνέλευσή του. Συχνά υποκατέστησε τις συλλογικές διαδικασίες της ΓΣ για να πάρει αποφάσεις το ΔΣ κεκλεισμένων των θυρών. Χαρακτηριστική η αρχική του πρόταση για ένα πειθαρχικό σώμα, τύπου «τμήμα ανθρωπίνου δυναμικού», που θα συντηρείται από τα αφεντικά των θεάτρων, αντί για κάτι αντίστοιχο εντός του ΣΕΗ με γυναίκα δικηγόρο και ψυχολόγο π.χ. (προτάσεις των παρατάξεων ΔΕΗ και ΣΑΗ). Παράλληλα, δεν είχε καμία επαφή με συνελεύσεις και τις γενικές απεργίες, ενώ πολύ λίγη ήταν κι η συνεργασία του με άλλα σωματεία. Τα παραπάνω μάλλον δεν θα είχαν τέτοια τροπή εάν τις αποφάσεις έπαιρναν περισσότερο οι ΓΣ και λιγότερο το ΔΣ από μόνο του.
Η διοίκηση είχε δεσμευτεί για συλλογικές συμβάσεις στο ελεύθερο θέατρο και δεν έκανε κανένα βήμα (εκτός αν έγινε κι αυτό κεκλεισμένων των θυρών και δε μας ενημέρωσαν ποτέ). Στην αναμονή είναι και οι σταντ-απ κωμικοί και ηθοποιοί στον αυτοσχεδιασμό, οι οποίοι/ες υποτίθεται ότι είναι προστατευόμενα μέλη (sic) σύμφωνα με ανεπίσημες δηλώσεις του ΔΣ. Ενώ οι κωμικοί κι αυτοσχεδιαστές έχουν αρκετές εργατοώρες κι εμπειρία, το ΔΣ κωλυσιεργεί επειδή δεν έχουν τα κατάλληλα ένσημα.
Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών
Ως κλαδική ένωση Τεχνών και Θεαμάτων της Αναρχοσυνδικαλιστικής Πρωτοβουλίας Ροσινάντε, στηρίζουμε σε αυτές τις εκλογές, τη Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, παρά τις οποιεσδήποτε διαφορές ή διαφωνίες σε ειδικά σημεία. Θεωρούμε πως είναι μια χρήσιμη και ουσιαστική φωνή στο σωματείο και επιστρέφει τη συζήτηση, εκεί που θα έπρεπε να βρισκόμαστε ήδη: στην ταξική πάλη και τον αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο και το κράτος. Ο συνδικαλισμός για εμάς είναι το μέσο με το οποίο θα καλυτερέψουμε τις συνθήκες των ζωών μας και θα ανοίξουμε τον δρόμο για την δημιουργία μιας κοινωνίας από εμάς για εμάς.
Κλαδική Ένωση Τεχνών & Θεαμάτων
